11/12
Krenusmo
ka Mladenovcu, te ubrzo stižemo u selo Koraćica,
u
savremeno doba najpoznatije po tome što je to rodno mesto velikana našeg
glumišta Velimira Bate Živojinovića ... 
Kada sam tu činjenicu spomenuo Kinezu Džonu, on se oduševio ... 
Potvrdio mi je kako je Bata Životinja zaista bio najpopularniji glumac u
Kini dok je on išao u osnovnu školu,
te da je
film "Valter brani Sarajevo" bio puštan na njihovoj televiziji barem
jednom nedeljno ...
Dakle, mit o popularnosti Valtera u Kini je definitivno potvrđen
... 
To je zaista najgledaniji film u Kini svih vremena ... 
U
Koraćici smo na kratko zastali ispred Crkve Svete Trojice, sazidane
1858. godine ...
A potom smo brzo krenuli dalje, da stignemo da obiđemo još poneku
lokaciju za videla ...
S obzirom
da se već uveliko smrkavalo, nismo stigli da obiđemo manastir Pavlovac
koji se takođe nalazi u ataru sela Koraćica ... 
Stoga, sledeće fotografije, koje ilustruju priču o manastiru Pavlovac,
pokupljene su sa interneta ...
Manastir je posvećen Svetom Nikoli, a podignut je po nalogu despota
Stefana Lazarevića (1377-1427), sina kneza Lazara Hrebeljanovića
... 
Manastir su izgradili učenici Rada Borovića (čuvenog Rada neimara), koji
je bio despotov dvorski arhitekta ...
Međutim, nakon smrti despota Stefana, manastir ubrzo biva razrušen, te u
ruševinama provodi narednih 280 godina ...
Manastir
je obnovljen u drugoj polovini XVI veka ...
Međutim,
nešto više od jednog veka kasnije, tokom Velike seobe Srba, 1690 godine,
bratstvo manastira nije moglo napustiti ovaj Božji dom,
pa su ih
Turci sve ubili, a manastir spalili i razorili ...
U tako razrušenom stanju manastir je dočekao drugu polovinu 20. veka ...
Manastir
je obnovljen 1967. godine, podizanjem nove crkve na ostacima temelja
stare crkve ...
Mošti
sveštenika ubijenih 1690. godine nalaze se u temelju crkve, posebno
obeleženi ...
Obnovljena
crkva je izgrađena od lomljenog kamena i živog kreča ...
Toliko o prenaduvanoj priči da su u doba komunizma u potpunosti bile
zabranjene crkvene aktivnosti ... 
Manastirski kompleks se sada sastoji od obnovljene crkve, ostataka
manastirskog konaka na južnoj strani crkve
i
ruševina letnjikovca despota Stefana Lazarevića na severnoj strani crkve
...
Nakon
prolaska kroz Koraćicu, u planu smo imali da obiđemo i obelisk posvećen
despotu Stefanu Lazareviću (1377-1427)
koji se
nalazi u zaseoku Crkvine, izdvojenom delu sela Markovac ...
Međutim,
da bismo stigli do Markovca, morali bismo nakon Koraćice da odemo u
suprotnom smeru od Mladenovca,
a za to
zaista nismo imali vremena ...
Stoga, nastavak priče ću opet ilustrovati sa nekoliko fotografija
pokupljenih sa interneta ...
Elem, pomenuti obelisk je zapravo spomenik podignut 1427. godine
na mestu
na kom je iznenada preminuo despot Stefan Lazarević, najverovatnije od
posledica srčanog udara ...
Obelisk
se nalazi u porti Crkve Svetog Proroka Ilije, podignute 1886. godine, na
mestu stare crkve koja je postojala u doba despota Stefana
i koja je
služila sve do 1884. godine, kada je zbog stradanja izazvanog
zemljotresom porušena ...
Prema žitiju despota Stefana Lazarevića, koje je napisao Konstantin
Filosof,
despot
Stefan Lazarević je iznenada preminuo 19. jula 1427. godine, srušivši se
sa konja, prilikom polaska u lov ...
Opraštajući se od svog gospodara, njegovi najbliži saradnici, koji su se
u trenutku nesreće nalazili u njegovoj sviti,
podigli
su mu spomenik od venčačkog mermera, ispisujući time najlepše poruke
odanosti i poštovanja ...
Jedinstven
po svom sadržaju i funkciji, spomenik predstavlja važno svedočanstvo
za
proučavanje istorije, umetnosti i književnosti srednjevekovne Srbije
...
Kao jedan od najstarijih i najznačajnijih spomenika balkanskog kulturnog
nasleđa,
spomenik
je zaštićen 1979. godine kao spomenik kulture od izuzetnog značaja za
državu ...
Iz zapisa na obelisku se saznaje da je spomenik podigao Đurađ Zubrović,
vlastelin iz te oblasti i vitez iz despotove svite ...
Naime, na
istočnoj strani spomenika, ispod krsta, piše: "Ja, Đurađ Zubrović,
grešni rab Božiji, postavih ovaj kamen." ...
Kao što je i despot bio visokog rasta i dostojanstvenog držanja, zbog
čega je u narodu bio poznat kao Visoki Stefan,
tako je i
spomenik izrađen u formi obeliska, koja treba da prizove uzvišenost
njegove vladavine i besmrtnost njegove duše ...
Izraz ljubavi i zahvalnosti, ispunjen iskrenim bolom i tugom zbog
gubitka vladara, pokazuju sledeći natpisi:
"Blagočastivi
gospodin Stefan, dobri gospodin i Predobri i mili i slatki gospodin
despot, o gore tomu ko ga vide na ovom mestu mrtva." ...
Najlepši zapis preminulom despotu ispisan je u formi epitafa na čeonoj,
zapadnoj strani spomenika ...
Autor
ovih redova je, prema jednom tumačenju, pop Vukša, čiji se potpis nalazi
na užoj strani spomenika,
dok po
drugima ovaj tekst predstavlja poslednje opraštanje despotovog velikog
prijatelja i biografa Konstantina Filosofa ...
Tačan tekst epitafa glasi:
"Ja,
Despot Stefan, sin svetoga kneza Lazara i po predstavljanju toga
milošću Božjom bih gospodin svim Srbima i Podunavlju i Posavlju
i delu
ugarske zemlje i bosanske, a još i Primorju zetskom. I u bogodanoj mi
vlasti provodih života mojega vreme
koliko
blagomu izvoli se Bogu, godina oko 38. I tako dođe meni zapovest opšta
od cara svih i Boga, govoreći poslani k meni anđeo:
Idi! I
tako duša moja od ubogog mi razluči se tela na mestu zvanom Glava,
godine
tada tekuće 6000 i 900 i 30 i 5 indikata 5 suncu krug 19 i lune 19,
meseca jula 19 dan." ...
Jezik kojim je pisan epitaf pripada književnoj srednjovekovnoj vrsti,
takozvanom "kićenom" stilu,
kojim
dominira svečani ton tipičan za formu nadgrobnog spomenika podignutog
visokoj ličnosti, naročito vladaru ...
Uz epitaf, kako je to bio običaj u srednjovekovnoj Srbiji, urezana je
predstava Hristovog krsta na Golgoti,
čija je
simbolika u direktnoj vezi sa temom stradalništva i mučeništva, kao i
nečitka predstava jelena,
koja
aludira na događaj lova u kojem je despota zadesila iznenadna smrt ...
Nakon podizanja obeliska, telo despota Stefana Lazarevića je preneto u
njegovu zadužbinu, manastir Resavu (Manasiju), gde je i sahranjen ...
E sad,
postoji narodno predanje koje opisuje ovu tragičnu sudbinu despota
Stefana Lazarevića,
uz
objašnjavanje kako su okolna sela dobila svoja imena ...
Priča
kaže sledeće ...
Tokom
lova, despota je iznenada uhvatila groznica od koje se tresao, na
mestu koje po tome dobi ime Tresije.
Uzaludno
tražeći pomoć paževi javiše da „nema ni kuće“ na mestu današnjeg sela
Nemenikuće.
Pratnja
ga uze „opruženog“ u ruke na mestu današnjeg sela Pružatovac i ubrza
„korak“ na mestu današnjeg sela Koraćica,
sve
dok iznemogli despot ne reče „Stoj!“ na mestu današnjeg sela Stojnik,
te mu konačno klonu glava
na
mestu znanom kao Glava u zaseoku Crkvine.
Prateći
trasu kojom se, po tom predanju, kretao despot Stefan sa svojom svitom,
dolazimo do sledeće mape ...
Nije ni
čudo što je nesrećnom despotu dojadilo toliko nosakanje tamo-amo, te je
odlučio da konačno ispusti dušu ... 
Ne mogu
ni da zamislim kakva bi sve objašnjenja ponudilo predanje da su kojim
slučajem paževi proveli despota kroz još neka okolna sela ... 
Možda bi
terao inat u Prkosavi, jeo
jaganjce u Jagnjilu, oboleo od gube u Guberevcu i ko zna šta
radio u Babama ... 
Toliko
što se tiče ove digresije ... Vraćamo se u glavni tok reportaže ...
Kao što
rekoh, nakon Koraćice smo skrenuli pravo ka Mladenovcu ...
S obzirom da nismo prošli kroz sam Mladenovac, preskočili smo i obilazak
Hrama Uspenja Presvete Bogorodice ...
Podizanje te crkve je otpočeto 1908. godine ... Osvećenje temelja je
obavio 18. juna 1908. godine protojerej Petar Popović ...
Crkva je
sagrađena u srpsko-vizantijskom stilu, u obliku opisanog krsta, po planu
arhitekte Grgura Milanovića i pod nadzorom inženjera Miloša Simonovića
...
Izgradnja
je završena 1910. godine, ali crkva nije osveštana zato što nije bio
završen ikonostas ...
Tokom Prvog svetskog rata crkva je pretrpela oštećenja, te se nakon rata
otpočelo sa njenom sanacijom ...
Postavljen
je ikonostas od venčačkog mermera koji je izradio vajar i akademski
slikar Mihajlo Milovanović,
a prvi
živopisi su urađeni u periodu od 1924. do 1929. godine ...
Konačno,
osvećenje mladenovačke crkve izvršio je na Veliku Gospojinu, 28. avgusta
1929. godine srpski patrijarh Dimitrije ...
Tokom drugog svetskog rata crkva opet trpi velika oštećenja ... Pripreme
za popravku crkve su počele 1957. godine ...
Veliki
deo radova je obavljen od juna do novembra 1958. godine, ali su radovi
nastavljani i dalje ...
U jesen 1961. godine crkvena porta je ograđena drvenom tarabom ...
Otprilike iz tog vremena datira i ova razglednica ...
Nove freske su rađene u periodu od 1962. do 1965. godine, a njihov autor
je bio akademski slikar Nikodim Brkić ...
Podizanje crkvene zgrade, u kojoj je bila krstionica, kancelarija i
zvonara, počelo je 1969. godine i trajalo je do 1977. godine,
kada je u
potpunosti zamenjen i lim na krovu crkve ...
Toliko o prenaduvanoj priči da su u doba komunizma u potpunosti bile
zabranjene crkvene aktivnosti ...
Obiđosmo
oko Mladenovca, te izbismo na put koji vodi ka Beogradu ...
Na samom izlasku iz Mladenovca, u ataru sela Rajkovac, nalazi se Hram
posvećen Blagovesti Presvete Bogorodice ...
Tu smo malo zastali dok su se poslednji zraci sunca probijali nad
horizontom ...
Ovaj hram je novijeg datuma ... Gradnja je otpočela 1999. godine, da bi
konačno osvećenje hrama bilo obavljeno 17. maja 2009. godine ...
Ovo je bila poslednja lokacija koju smo planirali da obiđemo, te smo
potpuno praznih stomaka ponovo utrčali u Lesija ...
Došlo je
vreme da pothitno pronađemo neko mesto za jelo ...
